حافظه ی برتر یعنی قابلیت نگهداری و پردازش اطلاعات در مغز. حافظه ی برتر یعنی قابل استفاده بودن اطلاعات موجود در مغز . حافظه ی برتر یعنی یاد آوری سریع .وقتی برای کنکور درس می خونی ، مشاوره درسی می تونه کمک کنه حافظه ات رو بهتراستفاده کنی.
تشکیل حافظه ی برتر سه مرحله داره :
۱- یادگیری ( رمز گردانی ): این مرحله همان دریافت و ادغام و پردازش اطلاعات هست
۲- یادسپاری ( حفظ اطلاعات ) : که همان تثبیت اطلاعات در مغز است.
۳- یادآوری ( بازیابی اطلاعات ): که همان قابل استفاده کردن اطلاعات ذخیره شده در مغز است.
حافظه بر اساس مدت زمان ذخیره ی اطلاعات دسته بندی می شه!
۱- حافظه ی حسی :
حافظه ی حسی ، اولین قسمت پردازش اطلاعات در مغز است.وقتی ایجاد می شه که ، توسط حواس خودمون ، یک محرک از بیرون دریافت می کنیم. عمر این حافظه حداکثر چند ثانیه است. هر کدوم از حواس ما ، یه حافظه ی حسی مخصوص به خودش داره.حافظه ی دیداری، شنیداری ، چشایی ، و حافظه ی حسی که بخش مهم فرآیند درک ما رو تشکیل می ده. ظرفیت حافظه ی حسی ما خیلی زیاده اما نا محدود نیست.
۲- حافظه ی کوتاه مدت:
اگه به چیزهایی که در حافظه ی حسی ما تشکیل شده توجه و دقت کنیم ، به حافظه ی کوتاخ مدت منتقل می شه. . عمر این حافظه از چند ثانیه تا چند دقیقه است . تغییراتی که در اتصالات عصبی ما بوجود میاد ، به طور گذرا حافظه ی موقت ایجاد می کنه. حافظه ی کوتاه مدت ، یه دفترچه یادداشته که ظرفیتش برای افراد مختلف فرق می کنه .( فراخنای حافظه) . این ظرفیت معمولا برای ارقام تا ۷ رقم ، حروف تا ۶ عدد و واژه ها تا ۵ تا می باشد. اطلاعات موجود در حافظه ی موقت اگه مرور و تکرار نشه ، از بین میره! اگه اطلاعات را به بخش های کوچکتر تقسیم کنی ، می تونی ظرفیت حافظه ی موقت را افزایش بدی. معمولا این حافظه برای رفع نیاز های آنی استفاده می شه.
۳- حافظه ی فعال:
حافظه ی فعال جانشین حافظه ی کوتاه مدت شده و پردازش و تغییر اطلاعلات را هم انجام می دهد.پس ظرفیت حافظه ی کوتاه مدت، جای خودش را به ظرفیت پردازش می ده! این حافظه ، ترکیب حافظه ی کوتاه مدت و توجه به تکالیف ذهنی هست. کار این حافظه ، فعالیت هایی ، نظیر یادگیری، استدلال، درک و تفکر است . زمانی که مرور ذهنی، بازیابی و یادآوری می کنیم، اطلاعات از حافظه ی بلند مدت، به حافظه ی فعال منتقل میشه. البته نمیشه خیلی ، مرز جدایی بین حافظه ها ایجاد کرد. در فرآیند هایی مثل خواندن، نوشتن و محاسبات ذهنی ، که نیاز به استدلال وجود داره، حافظه ی فعال درگیر می شه.
۴- حافظه ی بلند مدت :
تکرار و مرور باعث میشه اطلاعات از حافظه ی کوتاه مدت به حافظه ی بلند مدت منتقل بشه . ظرفیت این حافظه نامحدوده! مدت زمان نگهداری هم از چند ساعت تا آخر عمر می تونه باشه. (بستگی به تمرین و تکرار به موقع داره ) این حافظه وقتی شکل می گیره که اتصالات عصبی دائمی وماندگار ایجاد بشه. پروتئین ها به تشکیل این اتصالات کمک می کنه.
انواع حافظه ی بلند مدت:
۱- حافظه ی آشکار :
این حافظه نیاز به یادآوری آگاهانه و باهوشانه داره. در این حافظه یادگیری به صورت کاملا ارادی و خود آگاه ایجاد میشه . برای یاد آوری هم به یه محرک و سرنخ کوچک نیاز داره . و شامل دو دسته است. .
* حافظه ی معنایی:
این بخش شامل ، دانسته ها ، واژه ها ، ایده ها ، مفاهیم و اطلاعات عمومی ما میشه و یک حافظه ی مرجع هست .این حافظه مستقل از زمان و مکان است و یه نوع رمزگردانی برای رفع ابهام به شمار می آید .
* حافظه ی رویدادی:
این حافظه به مکان و زمان بستگی داره و شامل یه سری رویداد زنجیره ای می شه. این حافظه ، همان حافظه ی شخصی هر فرد هست که احساسات و هیجانات را در بر می گیره. حافظه ی اتوبیوگرافیک ، نیز زیر مجموعه ی این حافظه است که مربوط به یک اتفاق خاص در زندگی شخصه!
۲- حافظه ضمنی:
این حافظه به طور ناخود آگاه است و شامل مهارت های حرکتی است . پس به گفتار بستگی نداره . مثل دوچرخه سواری یا پیانو زدن یا واکنش های هیجانی شرطی شده!
انواع حافظه بر اساس اولویت زمان :
حافظه ی گذشته نگر:
در این بخش مطالبی که باید یاد آوری بشه مربوط به گذشته است.
حافظه ی آینده نگر:
این بخش مطالبی را مرور می کنه که مربوط به آینده است.
مرکز حافظه ، کار اصلی حافظه ، خطاهای حافظه :
حافظه جای خاص و مشخصی در مغز نداره، ولی لوب پیشانی مغز، هیپوکامپ و آمیگدال نقش نقش پر رنگ تری در حافظه دارند. .کار اصلی حافظه ، ارتباط دادن اطلاعات جدید با دانسته های قبلی می باشد ( پیوند و وابسته سازی اطلاعات ) . خطای حافظه هم می تواند فراموشی و یا تحریف در هر مرحله از پردازش اطلاعات باشه. علت فراموشی در حافظه ی حسی ، بی توجه ی و بی دقتی است. علت فراموشی در حافظه ی کوتاه مدت ، ظرفیت محدود و عدم مرور است. اما علت فراموشی از از حافظه ی بلند مدت می تواند به علت مرور زمان ، تداخل اطلاعات ، اثر اطلاعات گذشته بر اطلاعات جدید، اثر اطلاعات جدید بر اطلاعات قدیمی ( به طور کلی اثر یک داده ی قوی تر بر داده های ضعیف تر ) ، حواس پرتی ، تلقین ، اطلاعات ناقص ، سرکوب خاطرات ناخوشایند ، نداشتن مسیرو سر نخ مشخص برای یاد آوری و در آخر یاد آوری گزینشی و به دلخواه !!!! .یادتون باشه : علاقه مندی لازمه “توجه و تمرکز” و “توجه و تمرکز” لازمه یادگیری و یادسپاری است.
رمز گردانی را جدی بگیرید :
رمزگردانی می تواند حالت های مختلفی داشته باشد. رمزگردانی ساختاری (تاکید بر مشخصات ساختاری و فیزیکی )، رمز گردانی آوایی یا صوتی (تاکید بر صدای واژه ها) و رمزگردانی معنایی (تاکید بر معنی ومفهوم)، که در این میان رمزگردانی ساختاری ، پردازش سطحی و رمزگردانی معنایی ، پردازش عمیق خواهد بود. وقتی که یک رشته اطلاعات و یا رویدادها به صورت پشت سر هم ، رمزگردانی می شوند ، ممکن است در یاد آوری دچار جا به جایی شوند.
عوامل موثر در تقویت حافظه و ایجاد حافظه ی برتر :
حافظه ی برتر داشتن ، یه سری ملزومات داره.
تغذیه :
خوردن صبحانه ی کامل که شامل کربو هیدرات ها باشه. مغز کربو هیدرات رو به گلوکز تبدیل می کنه که بنزین مغزه! کربو هیدرات ها در حبوبات ، کیک ، نان برشته ، تخم مرغ ، دم نوش ها و میوه و سبزی ها یافت می شه. در عوض استفاده از الکل بسیار مضر هست. شکر هم جزو موادی است که باید کمتر استفاده کنیم.چون باعث اختلال یاد گیری و افسر دگی میشه. آب زیاد بنوشید چون قسمت عمده ی حجم مغز از آب تشکیل شده و ثابت شده حتی یک درصد کم آبی ، باعث کاهش یادگیری می شه.رژیم پروتئین و گوشت و سبزیجات بسیار سودمنده! خوراکی هایی مثل آووکادو ، شکلات تلخ ، پروبیوتیک ها ، سبزی ها با رنگ سبز پررنگ ، ماهی چرب و ویتامین های BوKوC مخصوصا B12 و اسید فولیک یادتون نره!
ورزش برای حافظه ی برتر :
ورزش باعث افزایش جریان خون می شه . پس حجم اکسیژن و گلوکزی که به مغز می رسه بیشتر می شه. ورزش هایی مثل دویدن بسیار مفید هستن.البته این ورزش جسمی بود. ورزش ذهنی و فکری هم لازمه . چون باعث میشه ظرفیت حافظه بره بالا. شطرنج ، حل جدول ، یاد گیری زبان خارجه هم برای مغز مثل ورزشه! جستجوی هدفمند در اینترنت ( درست شنیدید!) کمک می کنه ذهن فعال بمونه.
استراتژی و تکنیک برای داشتن حافظه ی برتر :
اطلاعات را به واحد های کوچکتر تقسیم کن. جزئی تر و دقیق تر فکر کن. مرور یادت نره. مرور باعث حفظ اطلاعات در کوتاه مدت و انتقال به بلند مدت می شه. از طرفی بازنشانی راحت تر از یاد آوریه . یعنی سعی کن از تکنیک باز نشانی بیشتر استفاده کنی. مثل حل تست!!! اگه دقت کرده باشی حل تست راحت تر از حل مسئله ی تشریحی هست چون در تست گزینه ها وجود دارن که می تونن به بازنشانی اطلاعات کمک کنن. می شه گفت استفاده از فاکتورهای زیر هم بسیار مفید و اثر گذاره. علاقه ، توجه ، درک ، تکرار ، مرور، به کار گیری ، تداعی معانی ، تصویر سازی ، سازمان دهی ، ارتباط بین مطالب ، سیستم جایگزین کلمات ، تهیه ی فهرست ، اتصال حروف و ساخت کلمات ، سلامت بدنی ، خواب کافی و…