گزینش بومی ، بومی گزینی دانشجو در دانشگاهها ، برای رشته های متمرکز و نیمه متمرکز صورت می گیرد. این شرایط را شرایط خاص می گویند. این روزها زیاد می شنویم که می گن فلان رشته بومی می گیره و … پس برای انتخاب رشته باید حواسمون رو جمع کنیم.
گزینش بومی به نفع دانش آموزان بومی مناطق خاص هست . هدف از این نوع گزینش اینه که هر کسی در بوم خودش درس بخونه و به افراد بوم خودش خدمت کنه. در کنکور هر دانش آموز بومی یکی از مناطق و واجد شرایط استفاده از یکی از سهمیه هاست.
گزینش بومی ، بومی گزینی و پذیرش دانشجو بومی در دانشگاهها
روش متمرکز:
روش گزینش متمرکز، روشی است که فقط نمرات آزمون داوطلبان واجد شرایط ملاک و مبنای پذیرش قرار می گیرد و اسامی پذیرفته شدگان در یک مرحله و به طور یکجا اعلام می گردد.
در این روش هر داوطلب با توجه به شرایط وی (از نظر سهمیه، بوم و …) و بر اساس نمره کل اکتسابی در زیرگروه مربوطه، به اولین کدرشته انتخابی که از نظر علمی برتری دارد (در مقایسه با سایر داوطلبانی که شرایط مشابه وی را دارند)، در صورت وجود ظرفیت معرفی می شود.
گزینش اغلب رشته های دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی به روش متمرکز صورت می گیرد.به منظور اعلام اسامی پذیرفت هشدگان نهایی به این روش، اقدامات زیر انجام می گردد:
– بررسی کدرشته های متمرکز داوطلبان و ذخیره کردن آنها به همراه سایر اطلاعات آنان.
– تعیین نقطه یا اولویت قبولی هر داوطلب با توجه به شرایط و وضعیت وی (از هر لحاظ) و مقایسه ای که بین هر داوطلب با دیگر داوطلبان با وضعیت مشابه وی انجام می گیرد.
– اعلام اسامی پذیرفته شدگان نهایی.
تبصره:
در روش متمرکز ، پذیرش در بعضی از رشته ها به صورت شرایط خاص انجام می شود. رشته های دارای شرایط خاص رشته هایی هستند که در پذیرش آنها شرایط خاصی از قبیل مصاحبه، معاینه، آزمون عملی یا علمی جداگانه و … ، اعمال میشود و اسامی پذیرفته شدگان نهایی این رشته ها با اعمال نتایج مراحل فوق، مطابق ظرفیت هر کدرشته مشخص می شود.
نتایج پذیرفت هشدگان این رشته ها به همراه سایر رشته های متمرکز اعلام می شود. سازمان سنجش
روش نیمه متمرکز:
روش گزینش نیمه متمرکز، روشی است که اسامی پذیرفته شدگان نهایی به صورت قطعی و در یک مرحله اعلام نمی شود.
برای رشته هایی که نیاز به اقدامات دیگری نظیر مصاحبه، معاینه، آزمو ن عملی و یا علم ی جداگانه دارد،
بعد از اعلام نتایج نهایی ر شته های متمرکز و از بین آن دسته از داوطلبانی که کد اینگونه رشته ها را انتخاب کرده و در اولویت انتخابی قبل از این کدها در رشته متمرکز پذیرفته نشده اند، به صورت چند برابر ظرفیت گزینش صورت می گیرد .اسامی معرفی شدگان چند برابر ظرفیت برای انجام مراحل مصاحبه ، معاینه، آزمون علمی و یا عملی اعلام می شود.
در گزینش نهایی هر یک از رشته های نیمه متمرکز علاوه بر نمرات آزمون، نتایج مراحل فوق مربوط به هر رشته نیز ملاک قرار داده می یشود و اسامی پذیرفت هشدگان نهایی اعلام می گردد.
پس از انتشار فهرست اسامی پذیرفته شدگان نهایی رشته های متمرکز، فهرست اسامی معرفی شدگان هر یک از کدرشته های نیمه متمرکز تا چند برابر ظرفیت هر رشته با توجه به نمره کل از بین داوطلبانی که کدرشته یا کدرشته های مذکور را انتخا ب نموده اند استخراج و اعلام خواهد شد.
تبصره :
آن دسته از داوطلبانی که در کدرشته متمرکز انتخابی ، قبل از کدرشته های نیمه متمرکز پذیرفته شوند، در ردیف واجدین شرایط رشته های نیمه متمرکز به منظور استخراج فهرست معرفی شدگان رشته یا رشته های نیمه متمرکز قرار نمی گیرند.
– گزینش نهایی در هر رشته بر اساس نمره کل اکتسابی مربوط و با توجه به نتایج مصاحبه ، معاینه ، آزمون عملی و یا علمی و نتیجه بررسی صلاحیت های عمومی داوطلبان توسط ارگان ذیربط، انجام و فهرست اسامی قبول شدگان نهایی استخراج و اعلام خواهد شد.
– پذیرفته شدن داوطلب پس از موفقیت در مصاحبه و معاینه و یا آزمو ن عملی و گزینش نهایی در هر یک از رشته های تحصیلی نیمه متمرکز دوره های روزانه، به عنوان یک نوبت از حداکثر دو نوبت قبولی برای وی محسوب می گردد.
این دسته از داوطلبان لازم است در تاریخ مقرر در رشته قبولی متمرکز ثب نام و تحصیل نمایند.
در صورتی که برای مراحل گزینش رشته یا رشته های نیمه متمرکز معرفی شده اقدام کنند و در مراحل مختلف گزینش رشته یا رشته های مذکور پذیرفته شوند و فهرست اسامی آنان جزو پذیرفته شدگان نهایی رشته نیمه متمرکز اعلام گردد،قبولی قبلی آنان در رشته متمرکز« کان لم یکن » تلقی می گردد و با آنان همانند دانشجویان انتقالی رفتار خواهد شد.
– نتایج نهایی رشته های نیمه متمرکز حدوداً در اواخر دی ماه و یا اوایل بهمن ماه اعلام می شود، بنابر این پذیرش دانشجو و آغاز تحصیل برای رشته های تحصیلی نیمه متمرکز از نیمسال دوم (بهمن ماه) خواهد بود.
– پرسنل رسمی هر یک از وزارتخانه ها، سازمان ها و ارگا ن هایی که مؤسسات آموزش عالی وابسته به آنها در آزمون سال جاری به روش نیمه متمرکز دانشجو می پذیرند،
در صورتیکه تا تاریخ ۲۹ اسفند حداقل سه سال تمام سابقه خدمت رسمی در وزارتخانه ، سازمان و ارگان ذیربط داشته و نام و شماره کد وزارتخانه یا سازمان و یا ارگان محل خدمت خود را هنگام ثبت نام آزمون سراسری مشخص نموده باشند، با امکان قبولی تا چهار برابر، نسبت به سایر داوطلبان گزینش و معرفی خواهند شد.
معرفی چند برابر رشته های نیمه متمرکز به عنوان قبولی نهایی محسوب نمی گردد، لیکن داوطلبانی که مراحل مختلف مصاحبه، معاینه و آزمون عملی را با موفقیت طی نمایند و در ردیف پذیرفته شدگان نهایی به عنوان قبولی توسط این سازمان اعلام نتایج شوند پذیرفته شده رشته نیمه متمرکز می باشند.
گزینش بومی – پذیرش بومی :
گزینش بومی بصورت بومی استانی، ناحیه ای، قطبی و گزینش به صورت کشوری (بدون بومی گزینی)، بر اساس مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی به شرح زیرفقط برای رشته های« روزانه » در آزمون سراسری اعمال می گردد.
برخی از اهداف گزینش بومی:
کاهش مشکلات اقامتی و معیشتی دانشجویان و دانشگاه (نظیر مشکل کمبود خوابگاه، افت تحصیلی ناشی از دوری خانواده و مشکلات اقتصادی).
کاهش مهاجرت های درون کشوری.- گزینش بومی باعث خواهد شد تا داوطلبان هر ناحیه با امتیازات در نظر گرفته شده، بتوانند از امکان قبولی بیشتر در رشته های بومی بهره مند گردند.
دسته بندی رشته های تحصیلی:
رشته های مختلف تحصیلی با توجه به ماهیت و گستر ش در سطح کشور به ۴ دسته و به شرح جدول زیر، تقسیم بندی می شوند.
رشته های استانی:
رشته های استانی به رشته هایی اطلاق می شود که در اکثر استا ن ها گسترش داشته یا از نظر کاربرد ی به متخصصان بومی نیاز دارند .
اینگونه رشته ها در جد ول (رشته های تحصیلی، زیرگرو ه ، مقاطع تحصیلی و نوع گزینش ) هر یک از گرو ه های آزمایشی مختلف در دفترچه راهنما ی سازمان سنجش مشخص گردید ه اند.
رشته های ناحیه ای:
به رشته هایی اطلاق می شود که در اکثر استا ن ها وجود نداشته ولی در چند استا ن مجاور که به عنوان یک ناحیه بومی تلقی می شود موجود است . اینگونه رشته ها در جدول (رشته های تحصیلی زیرگرو ه ، مقاطع تحصیلی ونوع گزینش) هر یک از گرو ههای آزمایشی مختلف در دفترچه راهنمای سازمان سنجش مشخص گردید ه اند.
رشته های قطبی:
به رشته هایی اطلاق می شود که در اکثر نواحی وجود نداشته ولی در چند ناحیه بومی مجاور که به عنوان قطب بومی تلق ی می شود موجود است . اینگونه رشته ها در جدول (رشته های تحصیلی، زیرگرو ه ، مقاطع تحصیلی و نوع گزینش) هر یک از گرو ههای آزمایشی مختلف دردفترچه راهنما ی سازمان سنجش مشخص گردید ه اند.
رشته های کشوری:
به رشته هایی اطلاق می شود که در اکثر قطب های بومی وجود نداشته و تنها در تعداد ی از دانشگاه ها و مؤسسا ت آموزش عالی ارائه می شود . اینگونه رشته ها در جدول (رشته های تحصیلی، زیرگرو ه ، مقاطع تحصیلی و نوع گزینش ) هر یک از گرو ه های آزمایشی مختلف دردفترچه ی راهنما ی سازمان سنجش مشخص گردید ه اند.
تعیین استان بومی:
ملاک های تعیین استان بومی داوطلبان به شرح ذیل است:
الف) در صورتی که محل اخذ مدرک تحصیلی سه سال آخر دوره متوسطه برای داوطلبان نظام قدیم و محل اخذ مدرک پیش دانشگاهی و دو سال آخر دبیرستان
برای داوطلبان نظام جدید در یک بخش، شهر و یا استان باشد، داوطلب بومی آن بخش، شهر و استان تلقی می شود.
ب) در صورتی که محل اخذ مدرک تحصیلی سه سال آخر داوطلبی در ی ک بخش، شهر و یا استان نباشد، بخش، شهر و استان محل تولد داوطلب به عنوان
بخش، شهر و استان بومی وی در نظر گرفته می شود.
ج) داوطلبانی که سه سال آخر محل تحصیل را در خارج از کشور گذرانید هاند، استان محل تولد، استان بومی اینگونه داوطلبان تلقی خواهد شد.
د) داوطلبانی که سه سال آخر محل تحصیل را خارج از کشور گذرانیده اند و همچنین استان تولد ایشان نیز خارج از کشور بوده است، استان بومی این قبیل
داوطلبان تهران خواهد بود.
دسته بندی نواحی بومی کشور:
از مجمو ع چند استا ن مجاور، یک ناحیه بومی ایجاد می گردد. نواحی بومی به شرح ذیل می باشد.
ناحیه یک ( ۱) البرز، تهران ، زنجان ، سمنا ن، قزوین ، قم و مرکزی.
ناحیه دو ( ۲) آذربایجان شرقی ، آذربایجان غربی و اردبیل
ناحیه سه ( ۳) اصفهان ، چهارمحال و بختیاری و یزد.
ناحیه چهار ( ۴) سیستان و بلوچستان و کرمان .
ناحیه پنج ( ۵) بوشهر، فارس ، کهگیلویه و بویراحمد و هرمزگان .
ناحیه شش ( ۶) کردستان ، کرمانشاه و همدان .
ناحیه هفت ( ۷) ایلام ، خوزستان و لرستان .
ناحیه هشت ( ۸) خراسان رضوی، خراسان شمالی و خراسان جنوبی.
ناحیه نه ( ۹) گلستان ، گیلان و مازندران .
دسته بندی قطب های بومی:
از مجموع چند ناحیه ، یک قطب بومی ایجاد می گردد. قطب های بومی به شرح ذیل می باشد.
قطب یک ( ۱ ) البرز، تهران ، زنجان، سمنان، قزوین ، قم، گلستان ، گیلان، مازندران و مرکزی.
قطب دو ( ۲) خراسان جنوبی، خراسا ن رضوی، خراسا ن شمالی، سیستان و بلوچستان و کرمان .
قطب سه ( ۳) آذربایجان شرقی ، آذربایجان غربی ، اردبیل، کردستان ، کرمانشاه و همدان .
قطب چهار ( ۴) اصفهان ، ایلا م ، چهارمحا ل و بختیار ی ، خوزستا ن ، لرستان و یزد.
قطب پنج ( ۵) بوشهر، فارس ، کهگیلویه و بویراحمد و هرمزگان .
گزینش بومی در دورههای مختلف:
– دوره روزانه:
در آزمون سراسری سال جاری بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، گزینش بومی برای رشته های دوره روزانه بصورت ذیل انجام خواهد شد:
برای رشته های ذیل پذیرش بومی پس از کسر سهمیه ۴۰ درصدی رزمندگان به صورت ۶۰ درصد گزینش بومی و ۴۰ درصد گزینش آزاد صورت می گیرد.
د ر صورت عدم تکمیل ظرفیت اختصاصی به سهمیه رزمندگان، باقیمانده ظرفیت به صورت ۵۰ درصد گزینش بومی و ۵۰ درصد آزاد به داوطلبان اختصاص خواهد یافت. البته گزینش بومی رشته های جدول ذیل شامل کلیه گرایشهای مربوطه می باشد:
علوم ریاضی و فنی مهندسی : برق، مهندسی مکانیک، مهندسی کامپیوتر، مهندسی عمران، مهندسی معماری و مهندسی صنایع
علوم تجربی: پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و دامپزشکی
علوم انسانی: حقوق، روانشناسی و حسابداری
ب) برای سایر رشته های دوره روزانه آزمون سراسری پذیرش پس از کسر سهمیه رزمندگان به صورت ۸۰ درصد بومی و ۲۰ درصد آزاد انجام خواهد شد و درصورتی که ظرفیت اختصاصی به سهمیه رزمندگان تکمیل نگردد، باقیمانده ظرفیت به طور کامل به صورت بومی جهت پذیرش داوطلبان اختصاص خواهد یافت.
– نحوه گزینش بومی در دوره های دیگر به شرح ذیل میباشد:
شبانه ( بومی استانی) حدود ۸۰ % به داوطلبان بومی استان رشته اختصاص دارد.
غیردولتی و غیرانتفاعی ( بومی ناحیه ای) حدود ۸۰ % به داوطلبان بومی ناحیه رشته اختصاص دارد.
نیمه حضوری (بومی استانی) حدود ۸۰ % به داوطلبان بومی استان رشته اختصاص دارد.
مجازی گزینش به صورت کشوری است و بومی گزینی انجام نمی شود.
بین المللی گزینش به صورت کشوری است و بومی گزینی انجام نمی شود.
دانشگاه پیام نور حدود ۷۰ % از ظرفیت رشته های مراکز یا واحدهای آموزشی دانشگاه پیام نور در هر شهرستان به داوطلبان بومی آن شهرستان و حدود ۳۰ % ظرفیت به داوطلبان بومی شهرستان های تحت پوشش مرکز یا واحد پذیرنده تخصیص می یابد.
– در رشته هائی که گزینش آنها به صورت کشوری است، بومی گزینی صورت نمی گیرد.
– در گزینش داوطلبان متقاضی سهمیه ایثارگران، بومی گزینی انجام نمی شود.
– گزینش برخی از رشته های تحصیلی تعداد معدودی از دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی، به صورت خاص می باشد که در ستون توضیحات جدول مربوطه، به آن اشاره شده است.
– گزینش اغلب رشته های تحصیلی دارای شرایط خاص (بورسیه ها) به صورت کشوری است.
– گزینش اغلب رشته های تحصیلی نیمه متمرکز (روزانه) به صورت کشوری است.
– پذیرش دانشجو در مناطق محروم:
بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی و به منظور تأمین نیروی متخصص استان های ایلام، بوشهر، چهارمحال و بختیاری، سیستان و بلوچستان، کردستان، کرمانشاه، کهکیلویه و بویراحمد، لرستان و هرمزگان در رشته های مورد نیاز برحسب نظر استانداری های این استان ها و به تعداد ۵۰۰ نفراز داوطلبان بومی هر یک از استان های مذکور در دانشگاه های دیگر پذیرش می شوند. بدیهی است که پذیرش در این رشته ها به صورت آزاد و از بین داوطلبان بومی هر یک از استان های مذکور انجام می شود.
تبصره:
تغییر رشته پذیرفته شدگان این طرح ممنوع می باشد و انتقال محل تحصیل منوط به موافقت استانداری ها و در محدوده دانشگاه های واقع در قطب دانشگاهی میباشد.
توزیع ظرفیت در رشته ها و دوره های مختلف:
هر کدرشته محل در آزمون سراسری دارای ظرفیتی است . توزیع ظرفیت در آزمون سراسری متأثر از سهمیه ها و گزینش بومی می باشد (به غیر از رشته هایی که به صورت خاص از داوطلبان برخی استان ها پذیرش می نمایند). یعنی برای هر کدرشته محل ظرفیتی برای سهمیه های مختلف در نظر گرفته می شود و داوطلبان واجد شرایط در آن پذیرش می شوند.در واقع سه عامل تعیین کننده در پذیرش داوطلبان عبارت است از:
۱-نمره کل اکتسابی در هر یک از زیر گروه ها،
۲-استان بومی
۳-سهمیه داوطلب
همانگونه که عنوا ن گردید میزان پذیرش بومی در هر یک از دوره ها متفاوت است .