هدایت تحصیلی و انتخاب رشته نهم برای ورود به دوره ی دوم

هدایت تحصیلی و انتخاب رشته در دبیرستان و هنرستان .تغییر نظام آموزشی همیشه یه سری سردرگمی و تشویش به دنبال داره، در نظام جدید دانش آموزا چی کارباید بکنن؟

روند هدایت تحصیلی و انتخاب رشته حدود یک میلیون دانش آموز پایه نهم از  تیر آغاز می شه .

اما خانواده‌ها و دانش‌آموزان برای انتخاب رشته آگاهانه علاوه بر نمرات درسی و علایق دانش آموز باید به معیارهای دیگری نیز توجه داشته باشند.

براین اساس فرصت دو هفته‌ای برای دانش‌آموزان در نظر گرفته شده  تا با مراجعه به مدرسه و استفاده از راهنمایی‌های مشاوران برای انتخاب رشته اقدام کنند.

دانش آموزان پایه نهم  همراه با والدین خود در مدرسه حضور  می یابند تا پس از دریافت مشاور و راهنمایی یک ساعته از سوی مشاور مدرسه و دریافت خدمات تخصصی رشته تحصیلی خود را انتخاب و برای ثبت نام در دوره متوسطه دوم اقدام کنند.

برای هدایت تحصیلی در پایه نهم سامانه متمرکز هدایت تحصیلی طراحی شده است؛ همچنین در این روند ۳۵درصد عملکرد تحصیلی و ۶۵درصد بررسی‌های مشاوره‌ای تأثیرگذار است.

هدایت تحصیلی و انتخاب رشته در دبیرستان و هنرستان

والدین توجه داشته باشند با توجه به جو جامعه و تبی که درخصوص برخی از رشته‌ها وجود دارد، فرزندان خود را مجبور نکنند به رشته‌ای بروند که آینده آن مورد علاقه دانش‌آموز و نیاز جامعه نیست.

دانش آموز در پایه نهم، رشته تحصیلی خود را انتخاب می‌کنند.با انجام انتخاب رشته دانش‌آموزان در پایه نهم، آنها از پایه دهم وارد رشته‌های تخصصی در شاخه نظری، فنی‌وحرفه‌ای و کاردانش می‌‌شوند.

در مصوبه جدید هدایت تحصیلی  انتخاب رشته براساس ۶ مؤلفه صورت می‌گیرد که این مؤلفه‌ها عبارتند از:

نظر دانش‌آموز که ۱۰ درصد از کل امتیاز به آن اختصاص دارد،

نظر والدین با امتیاز ۵ درصد،

نظر معلمان تمام دروس دوره اول متوسطه با امتیاز ۱۰ درصد،

نتایج آزمون‌های مشاوره‌ای با امتیاز ۳۰ درصد،

نتایج عملکرد تحصیلی یا همان نمرات درسی با امتیاز ۳۵ درصد

و نظرات مشاور با امتیاز ۱۰ درصد.

علاوه بر امتیازات مربوط به دانش آموز، تست‌های استعداد سنجی و رغبت‌سنجی، نظر خانواده‌ها، معلمان و مشاوران مدارس نیز جمع آوری شده و دارای امتیازاتی است وبا توجه به نمراتی که دانش‌آموز کسب می‌کند اولویت‌بندی رشته‌های تحصیلی برای او مشخص می‌شود.

هر دانش‌آموز می‌تواند سه رشته را انتخاب کند.  که با توجه به نمرات کسب شده، دانش‌آموز با مشاور مدرسه مشورت و انتخاب رشته می‌کند و در نهایت در یکی از رشته‌ها تحصیل خواهد کرد.

آزمون عملکرد تحصیلی ۳۵ امتیاز و یک سوم تأثیرگذاری را به خوداختصاص داده است و مباحثی همچون استعداد، رقبت و توانایی دانش‌‌آموز سهم عمده‌ای را در انتخاب رشته او دارد.

وضعیت نظام آموزشی در دوره متوسطه دوم :

۳۰ درصد دانش آموزان در رشته علوم انسانی، ۴۶ درصد رشته تجربی و ۲۲ درصد در رشته ریاضی تحصیل می‌کنند .

این آمار در شهر تهران در رشته علوم انسانی ۲۲درصد، علوم تجربی ۳۱ درصد و رشته ریاضی ۴۷ درصد است.

نگاهی به آمار فوق این واقعیت را گوشزد می‌کند، خانواده‌ها و دانش‌آموزان هنگام انتخاب رشته علاوه بر توجه به نمرات درسی و علاقه دانش‌آموز، وضعیت شغلی و بازار کار رشته انتخابی را در سال‌های آینده در نظر بگیرند.

هدایت تحصیلی  با توجه به مصوبه برنامه درسی ملی در پایه نهم انجام می شودبر اساس فرم جدید هدایت تحصیلی علاوه بر فرم قبلی که دروس تقریبا امتیاز برابر داشتند در فرم جدید دروس ضریب پیدا کرده اند.

دانش آموزان در پایان پایه نهم، شاخه تحصیلی(نظری یا فنی) و رشته تحصیلی خود را تعیین می کنند.

شاخه ها و رشته های هدایت تحصیلی دانش آموزان در شاخه نظری رشته های علوم انسانی، معارف، ریاضی همچنین برنامه درسی شاخه تجربی به تصویب رسیده است.

در ماده ۹۶در آیین نامه متوسطه، هدایت تحصیلی براساس ۴ عامل استعداد، علاقه، نیاز و امکانات بود که به ۲ عامل اولی توجه می شد اما اکنون در این آیین نامه ۲ عامل بعدی نیز اجرایی می شود.

هدایت تحصیلی – علوم تجربی و ریاضی و فیزیک

مجموع سه نمره پذیرفته شده خرداد یا شهریور هر یک از درس های ریاضی و علوم تجربی، در سه پایه در دوره متوسطه اول بدون ضریب کمتر از ۴۲ نباشد.

نمره درس ریاضی و علوم تجربی در سه سال دوره متوسطه اول با ضریب ۳ محاسبه می گردد.

مجموع نمرات دروس مرتبط با رشته در سه سال دوره متوسطه اول با در نظر گرفتن ضریب هر یک از دروس حداقل ۲۵۲ باشد.

یعنی به عبارت دیگر چنانچه نمرات هر درس را در ضریب آن جمع نماییم و حاصل جمع آن را بر تعداد دروس مرتبط با رشته تقسیم نماییم معدل رشته باید حداقل ۱۴ باشد.

رشته ی ریاضی و فیزیک :

همانطور که از اسم این رشته پیداست دروس اصلی و مهم این رشته درس ریاضی و فیزیک است.

دانش  ریاضی از پیش نیازهای اصلی برای موفقیت در این رشته محسوب می شود بنابراین دانش آموزانی که وارد رشته  ریاضی و فیزیک می شوند باید به درس ریاضی علاقه مند باشند و توانایی لازم برای یادگیری مطالب مربوط به این درس را داشته باشند.

یکی دیگر از پیش زمینه های لازم در این رشته ، قوی بودن دانش آموز در درس فیزیک و شیمی    می باشد.

از آنجایی که اکثر رشته های دانشگاهی مربوط به این رشته در این دو درس ( فیزیک – شیمی) ضرایب مهمی دارند، بنابراین قوی بودن دانش آموز در این دروس بسیار مهم است.

تجربه نشان می دهد دانش آموزانی که بهره هوشی ( توانایی ذهنی ) بالا و سرعت عمل ذهنی خوبی دارند، موفقیت بیشتری به دست می آورند. قدرت تجزیه – تحلیل و تجسم اجسام فضایی ( تصور اشکال و اجسام در ذهن ) از دیگر توانایی های لازم برای توفیق در این رشته می باشد.

نام رشته  ریاضی فیزیک، با رشته های فنی و مهندسی دانشگاه ها عجین شده است.

بنابراین اکثر مشاغل فنی و مهندسی، از طریق تحصیل در رشته ریاضی و فیزیک قابل دسترسی خواهد بود و از آنجا که کشور ما در حال صنعتی شدن می باشد نیاز جامعه ما نیز به رشته های فنی و مهندسی بیش از سایرین است.

به جرات می توان گفت رشته ریاضی از نظر رشته های دانشگاهی و مشاغل مربوط به آن از متنوع ترین رشته های موجود در دوره متوسطه است.

 رشته علوم تجربی :

برای موفقیت در این رشته قوی بودن در درس های علوم تجربی دوره راهنمایی وعلوم زیستی ، ریاضی و شیمی دبیرستان از اهمیت خاصی برخوردار است.

دانش آموزانی که به ساختمان بدن موجودات زنده علاقه مند هستند و از مطالعه طبیعت ( گیاه، جانوران و محیط زیست) لذت می برند، می توانند در این رشته موفقیت به دست بیاورند.

یادگیری مطالب زیست شناسی نیاز به حافظه قوی دارد یعنی دانش آموز باید بتواند بسیاری از موضوعات دانش زیست شناسی را در ذهن تجسم نماید و به خاطر بسپارد.

همچنین افرادی که علاقه زیادی به کارهای آزمایشگاهی دارند و توانایی های لازم را در این خصوص دارا می باشند از کسانی محسوب می شوند که می توانند موفقیت هایی در این رشته به دست بیاورند.

از نظر تنوع رشته های دانشگاهی گروه علوم تجربی بعد از ریاضی و فیزیک در رتبه دوم قرار دارد.

نکته جالب توجه آنجاست که اکثر افرادی که این رشته را انتخاب می کنند به پزشکی علاقه مند هستند، اما باید توجه داشت که ظرفیت دانشگاه ها در این زمینه محدود می باشد.

بسیاری از فارغ التحصیلان دانشگاهی این گروه در مراکز درمانی و بهداشتی مشغول به کار می شوند.

هدایت تحصیلی –  رشته ادبیات و علوم انسانی

مجموع سه نمره پذیرفته شده خرداد یا شهریور در هر یک از درس های زبان و ادبیات فارسی، عربی و مطالعات اجتماعی در سه پایه دوره متوسطه اول بدون ضریب کمتر از ۴۲ نباشد.

نمره درس زبان و ادبیات فارسی در سه سال دوره متوسطه اول با ضریب ۴ محاسبه می شود.

نمره درس مطالعات اجتماعی در سه سال دوره متوسطه اول با ضریب ۳ محاسبه می شود.

نمره درس عربی در سه سال دوره متوسطه اول با ضریب ۲ محاسبه می شود.

مجموع نمرات دروس مرتبط با رشته در سه سال دوره متوسطه اول با در نظر گرفتن ضریب هر یک از دروس حداقل ۳۷۸ باشد.

یعنی به عبارت دیگر چنانچه نمرات هر درس را در ضریب آن جمع نماییم و حاصل جمع آن را بر تعداد دروس مرتبط با رشته تقسیم نماییم معدل رشته باید حداقل ۱۴ باشد.
از شرایط اصلی برای ورود به این رشته قوی بودن در دروس ادبیات و عربی است ، همچنین دانش آموز باید توانایی خود را در درس مطالعات اجتماعی نشان داده باشد.

این رشته دانش و معلومات مربوط به علوم انسانی را در بر   می گیرد. موضوع اصلی علوم انسانی مطالعه مسایل مربوط به انسان است.

زبان و ادبیات ملل مختلف، ادیان و مذاهب مختلف، علوم ورزشی، باستان شناسی، تاریخ، جغرافیا، اقتصاد، جامعه شناسی، علوم اجتماعی و مردم شناسی، فلسفه و منطق، روانشناسی، مدیریت بخش های مختلف اقتصادی، بازرگانی و دولتی، مسایل مربوط به خانواده و علوم تربیتی از محورهای اصلی این رشته محسوب می شود.

برای توفیق در این رشته علاوه بر علاقه مندی به علومانسانی و قدرت حافظه خوب، توانایی علمی در دروسی چون ادبیات، عربی، تاریخ، جغرافیا، فلسفه و منطق و مطالعات اجتماعی از نیازهای اصلی به حساب می آیند.

اکثر مشاغلی که محور اصلی آن ها انسان می باشد، با علوم انسانی در ارتباط هستند.

طی سال های اخیر استقبال در این رشته کاهش یافته است اما هنوز هم در کنکورهای سراسری بیشترین شرکت کننده در گروه ادبیات و علوم انسانی است.

این در حالی است که تعداد دانش آموزان آماده و قوی در این گروه کمتر از گروه های دیگر است.

هدایت تحصیلی- شاخه فنی و حرفه ای و کاردانش

مجموع سه نمره پذیرفته شده خرداد یا شهریورهر یک از درس های مطالعات ، کار و فناوری در سه پایه دوره اول بدون ضریب کمتر از ۳۶ نباشد.

نمره درس مطالعات در سه سال دوره متوسطه اول با ضریب ۲ محاسبه می شود.نمره درس کار و فناوری در سه سال دوره متوسطه اول با ضریب ۳ محاسبه می شود.

مجموع نمرات دروس مرتبط با رشته در سه سال دوره متوسطه اول با در نظر گرفتن ضریب هر یک از دروس حداقل ۱۸۰ باشد.

یعنی به عبارت دیگر چنانچه نمرات هر درس را در ضریب آن جمع نماییم و حاصل جمع آن را بر تعداد دروس مرتبط با رشته تقسیم نماییم معدل رشته باید حداقل ۱۲ باشد.

پس از تعیین شاخه فنی و حرفه ای و کاردانش در پایان دوره اول متوسطه و ثبت نام اولیه در هنرستان مربوطه، هدایت دانش آموزان برای ورود به زمینه، گروه و رشته مورد نظر بر اساس بررسی های مشاوره ای و نظر فنی کمیته هدایت تحصیلی مستقر در هنرستان مربوطه صورت می گیرد.

رشته‌های فنی‌ و حرفه‌ای و کاردانش متناسب با نیاز بازار کار تغییر خواهد کرد و براین اساس ممکن است برخی رشته‌های جدید اضافه و برخی رشته‌ها که بازار کار به آنها نیاز ندارد، حذف شوند.

هم‌اکنون ۴۳ رشته در شاخه فنی و حرفه‌ای داریم. برای سال تحصیلی آینده که پایه دهم را در دوره متوسطه دوم خواهیم داشت،‌ تعدادی از ۴۳ رشته شاخه فنی و حرفه‌ای با تغییر محتوا باقی می‌ماند، برخی رشته‌های جدید اضافه شده و برخی رشته‌ها نیز که متناسب با نیاز بازار کار نیست، حذف می‌شوند.

حدود ۴۲ ساعت دروس شایستگی‌های عمومی و ۱۰ ساعت شایستگی‌های غیرفنی برای دانش آموزان فنی و کار و دانش بر اساس تصویب شورای عالی بر اساس برنامه درسی ملی حداکثر باید ۴۰ ساعت در هفته برنامه درسی داشته باشیم.

بر اساس برنامه درسی ملی حداکثر باید ۴۰ ساعت در هفته برنامه درسی داشته باشیم که در سه سال حداکثر۱۲۰ ساعت خواهد شد.

برای ۵۲ واحد تعیین تکلیف شده و برای حداکثر تا ۶۸ واحد دیگر دروس مهارتی و تخصصی تدریس خواهد شد.

وی با اشاره به اینکه هشت مجموعه در کارودانش داریم  از این هشت مجموعه رشته‌هایی با توجه به عدم نیاز بازار کار حذف می‌شوند و رشته‌های جدیدی نیز اضافه خواهد شد.

فعلا ۲۶۴ عنوان رشته مهارتی در سراسر کشور داریم که توزیع آن به تناسب نیاز استان‌ها متنوع است.

شرایط تغییر رشته به شاخه نظری

دانش‌آموزی که با تغییر رشته‌اش موافقت شود، درصورت علاقه برای تغییر رشته از رشته‌های دیگر به رشته‌های شاخه نظری باید در خرداد یا شهریور‌ماه پایه دهم در امتحان تغییر رشته درس‌های تخصصی پایه دهم رشته جدید (صرفاً درس‌هایی که پیش‌نیاز درس‌های پایه یازدهم رشته جدید هستند) شرکت کند و چنانچه از تمام درس‌های مذکور نمره قبولی کسب کند با تغییر رشته وی موافقت می‌شود.

شرایط تغییر رشته از نظری به فنی ‌و حرفه‌ای

تغییر رشته دانش‌آموزان شاخه‌های نظری یا کاردانش به رشته‌های شاخه فنی و حرفه‌ای یا تغییر رشته در همان شاخه منوط به توفیق در امتحانات تمام درس‌های اختصاصی پایه دهم رشته جدید در خرداد یا شهریور همان سال با درنظر گرفتن ظرفیت پذیرش در رشته‌هایی است که اسامی آن از سوی کمیته هدایت تحصیلی شهرستان اعلام خواهد شد.

تغییر شاخه یا رشته از پایه دهم سایر شاخه‌ها به شاخه و رشته‌های مهارتی پایه یازدهم کاردانش، منوط به گذراندن و قبولی (احراز شایستگی لازم) در تمامی دروس اختصاصی و مهارتی پایه دهم رشته جدید در خرداد یا شهریور همان سال است.

در مواردی که دانش‌آموز بخواهد در واحدهای آموزشی کاردانش دولتی تحت پوشش آموزش و پرورش ادامه تحصیل دهد، به لحاظ رعایت ظرفیت رشته‌های مهارتی، موافقت کمیته هدایت تحصیلی اداره آموزش و پرورش شهرستان نیز الزامی است.

زمان تغییر شاخه یا رشته در دوره روزانه حداکثر تا پایان امتحانات شهریور پایه دهم است و دانش‌آموز موظف است حداکثر تا ۲هفته قبل از شروع امتحانات خرداد یا شهریور تقاضای کتبی خود را به مدیر واحد آموزشی تحویل دهد تا نسبت به انجام مراحل تغییر رشته اقدام شود.